Mensen drinken koffie om twee redenen. Eén ze vinden het lekker. En twee ze worden er alerter, actiever en slimmer van. Maar wat gebeurd er nou precies in jouw lichaam wanneer je een kopje koffie hebt gedronken?
Nederland en haar liefde voor koffie
Het mag wel duidelijk zijn dat wij Nederlanders graag koffie drinken. De Nederlander drinkt gemiddeld 3.1 kopjes koffie per dag, waarmee we tot de top-3 van Europa behoren.
Maar dat is nog niet alles. De koffieconsumptie per inwoner ligt hoog én het aantal koffietentjes in Nederland neemt ook toe. Eerder schreven we een artikel over de Top 10 landen met de hoogste koffieconsumptie.
Het is wel duidelijk dat we gek op koffie zijn. Maar wat gebeurd er nou precies wanneer we een kop koffie drinken?
De meeste koffiedrinkers zullen deze vraag beantwoorden met ‘alerter’ en ‘scherper’. Maar is dat echt zo? In dit artikel gaan we kijken wat een kopje koffie met jouw lichaam doet.
Arabica of robusta koffiebonen, welke koffie is gezond?
Eén van de verschillen tussen arabica en robusta koffiebonen is de concentratie van cafeïne. Bij robusta koffiebonen krijg je over het algemeen 50% meer cafeïne binnen dan bij arabica koffiebonen.
Lees hier de verschillen tussen arabica en robusta koffiebonen.
Daarom worden arabica koffiebonen ook als de gezondere koffiebonen gezien. Ook omdat arabica koffiebonen veel antioxidanten bevatten, die minder aanwezig zijn in robusta koffiebonen.
Wat gebeurd er met cafeïne van koffie in je lichaam?
Een paar minuten nadat je koffie gedronken hebt, komt de cafeïne geleidelijk aan in je bloedstroom terecht. Dit duurt ongeveer 45 tot 60 minuten voordat de concentratie cafeïne in het bloed een hoogtepunt heeft bereikt.
Op dit moment zijn de effecten van cafeïne het hoogst. Vervolgens verlaat de cafeïne je lichaam. Hoe lang dit duurt, verschilt per persoon. Bij de één kan dit 2 uur duren en bij anderen 12 uur – enkele externe factoren spelen hier een rol bij.
De effecten van cafeïne koffie
De effecten van cafeïne worden doorgaans omschreven als oppepper, alerter, scherper, beter geheugen en beter concentratievermogen. Hoeveel je merkt van deze effecten, verschilt per persoon. Iemand die dagelijks veel bakken koffie drinkt, zal minder merken van deze effecten dan iemand die nauwelijks koffie drinkt.
In het lichaam koppelt cafeïne zich aan bepaalde receptoren (eiwitten die signalen af kunnen geven). Het receptorsysteem past zich in de loop der jaren aan, waardoor er gewenning aan cafeïne ontstaat.
De meeste mensen die koffie gedronken hebben, zijn beter geconcentreerd, presteren beter en zijn minder vermoeid. Echter is dit wel tijdelijk en kan cafeïne ook negatieve effecten hebben, zoals rusteloosheid, angstgevoelens, slaapproblemen en hoofdpijn.
De effecten van cafeïne zijn bij verschillende delen van het lichaam merkbaar:
De hersenen
Zodra je cafeïne in het bloed terecht komt, komt het ook in de hersenen terecht. Als cafeïne in je hersenen terecht komt, komen de hormonen adrenaline en cortisol vrij.
Deze hormonen zorgen ervoor dat de rest van het lichaam in een actieve astaat wordt gebracht, wat ook wel een stressrespons genoemd wordt. Hierdoor kan een ‘alert’ of ‘opgejaagd’ gevoel ervaren worden.
Deze hormonen halen suikers uit de lever en de spieren, wat vervolgens in je bloedstroom terecht komt. Hierdoor komt de hormoon insuline vrij, wat de suikerbalans in het bloed weer op peil probeert te brengen.
Het gevaar hiervan is dat het hormoon insuline uitgeput raakt, waardoor diabetes 2 kan ontstaan.
Een verhoogde bloeddruk
Nadat je een kopje koffie hebt gedronken, gaat het bloed sneller door je lichaam heen. Door de stressresponse gaan bepaalde bloedvaten vernauwen, wat uiteindelijk weer resulteert in een lagere hartslag.s
Wanneer je veel cafeïne binnenkrijgt (veel kan per persoon verschillen) kun je een opgepept gevoel krijgen, doordat het bloed sneller door je lichaam heen gaan.
Toilet bezoeken
De meeste mensen hebben de gewoonte om na het drinken van koffie naar de toilet te gaan voor een grote boodschap. Dat komt doordat cafeïne een grote invloed heeft op allerlei vaatjes in de nieren.
Daarnaast prikkelt cafeïne de reflexen van de maag en darmen, waardoor het gastrocolische reflex ontstaat.
Trillen en onrustig worden
Wanneer je teveel cafeïne in één keer consumeert of niet gewend bent om veel cafeïne binnen te krijgen, kun je gaan trillen of hallucineren. Deze trillingen worden in de meeste gevallen veroorzaakt door het hormoon adrenaline, dat invloed heeft op bepaalde receptoren in de spiervezels.
Waar zit nog meer cafeïne in?
Cafeïne komt in grote hoeveelheden voor in koffie en energydranken.
Er moet onderscheid gemaakt worden tussen cafeïne dat natuurlijk in eten of drinken voorkomt en cafeïne dat wordt toegevoegd door de fabrieken.
Zonder dat de meeste mensen het weten, wordt de stof cafeïne in veel fabrieksproducten verwerkt. We weten dit niet, omdat fabrikanten niet altijd verplicht zijn om dit op de verpakking te vermelden. Zo kan het maar zo voorkomen dat kleine kinderen cafeïne in kleine hoeveelheden consumeren.
De volgende producten bevatten cafeïne: koffiebonen, thee, energiedrankjes, cola, ijsthee, chocolade en chocolademelk.
Gemiddeld krijgt een volwassen Nederlandse man 600 milligram cafeïne binnen en een Nederlandse vrouw 500 milligram cafeïne.
Onze bevindingen
Wij houden van koffie, maar we houden ook van moderatie. Daarom raden we aan om dagelijks niet meer dan 1 á 2 bakken koffie te drinken. Je lichaam raakt op een gegeven moment gewend aan de cafeïne consumptie, waardoor het nauwelijks zin heeft om veel koffie te drinken.
Daarnaast is het niet gezond wanneer de hormonen adrenaline, cortisol en insuline te vaak vrijgegeven worden. Als dit te vaak gebeurd kan het voorkomen dat deze hormonen uitgeput raken.
Tot slot raden we aan om alleen voor arabica koffiebonen te kiezen of te kiezen voor een huisblend met de juiste verhouding arabica / robusta koffiebonen.
Een huisblend kan een combinatie zijn van verschillende arabica soorten of een combinatie van arabica of robusta koffiebonen. Arabica koffiebonen zijn over het algemeen gezonder, omdat ze minder cafeïne bevatten en daarnaast antioxidanten bevatten.
